پیت ماس چیست؟
پیت ماس مواد فیبری مرده هستند و زمانی تشکیل میشوند که خزه یا ماس ( moss ) و موجودات زنده دیگر مرده و در باتلاقهای توربی طی چند هزار سال تجزیه میشوند. در واقع معنی لغوی عبارت پیتماس، خزه تورب است.
تفاوت بین پیتماس و کمپوست خانگی که باغداران و کشاورزان خودشان درست میکنند این است که پیت موس عمدتا از خزه تشکیل شده است و تجزیه آن در شرایط عدم وجود هوا اتفاق می افتد که فرایند تجزیه را بسیار کُند میکند به همین علت است که در واقع چند هزار سال طول میکشد تا خزه تورب تشکیل شود. در هر سال کمتر از یک میلی متر به عمق باتلاق تورب افزوده میشود. از آنجایی که این فرایند بسیار کند است، پیت ماس منبع تجدید ناپذیر محسوب میشود.
امروزه پیشرفت تکنولوژی در تمام زمینه های صنایع مختلف باعث بهره وری و بازده بیشتر و بهتر گردیده است. امور کشاورزی نیز از این امر بی بهره نبوده چه از نظر مکانیزه شدن، کاشت، داشت و برداشت و چه از جنبه مصرف بهینه مواد و روشهای کشاورزی که دست خوش تحولات چشمگیری گردیده است که نمونه های آن پیت ماس می باشد.
خزه تورب سرده‌ای از خزه‌ها است که بین ۱۵۱ تا ۳۵۰ گونه دارد. از آنجا که این خزه معمولا در خاکهای تورب‌دار (دارای زغال سنگ نارس) می‌روید به این نام نامیده شده‌است. از آنجا که این لایه کلا از لاشه گیاهی و جانوری تشکیل می شود برای همین سرشار از عناصری است که در بافت گیاهان به کار میرود مانند فسفر پتاسیم و نیتروژن. لذا به عنوان یک مکمل کود گیاهی (در واقع از نظر ترکیبات قابل مقایسه با کود حیوانی) به کار برده میشود و به دلیل تجزیه‌های طولانی مدت آلودگی‌های محیطی بسیار کمتری دارد و با اعمال مختلفی میتوان آن را ضدعفونی کرد.
پیتماس ها در رنگها و جنس‌ها و بافتهای مختلفی رده‌بندی میشوند. اغلب پیت‌ماس‌ها دارای وزن کمی هستند و تا ۲۰ برابر وزن خود ( پیت ماس ) آب جذب میکنند ولی سرعت از دست دادن آب نیز در پیتماس ها زیاد است. ولی پیت ماس ها ظرفیت نگهداشت آب و مواد غذایی قابل قبولی دارند. در اصطلاح دو نوع پیت ماس معروف هستند. پیت سفید (که واقع رنگ آن قهوه‌ای روشن است) و پیت سیاه. باغبانها در نوع و روش مصرف آنها معتقدند که هرکدام ممکن است برای یکسری از گیاهان مناسب و برای دیگری مناسب نباشند.
موارد مصرف پیت ماس :
کود این خزه که پیت ماس(peat moss) هم نامیده شده به ماده‌ای جامد شبیه خاک اطلاق می‌گردد که در مصارف عمومی باغبانی، گلخانه‌ای، پرورش گل و… کاربرد دارد. در حال حاضر اکثر تولیدکنندگان این ماده(پیت ماس)، درکنار مواد تشکیل دهنده پایه و اصلی خزه تورب ازمقادیری نیترات (ازت)، پتاسیم و کلسیم به منظور غنای بیشتر و تبدیل آن به نوعی کود بهره می‌گیرند. از نشانه‌های کیفت این ماده (پیت ماس) یکی کیفیت و کمیت عناصر تشکیل دهنده آن و مقادیر نسبی آنها و دیگری ریزتر بودن دانه‌های آن می‌باشد. در ایران رنگ سیاه و تیره این ماده بیشتر مقبولیت دارد.
در مرحله‌ای از چرخه عمر خزه تورب که بصورت پوسیده وگیاه خاک در آمده بعد از فشرده شدن به عنوان بهبود دهنده خاک و بسترهای کشت مورد استفاده قرار می‌گیرد ؛ که ظرفیت آبگیری و همچنین ظرفیت جذب مواد مغذی را بالا می‌برد. همچنین هنگام استفاده از خاکهای شنی و ماسه‌ای و به عنوان بستر کشت برای گیاهانی که برای رشد و نمو به رطوبت بالایی احتیاج دارند مانند بنفشه آفریقائی ، همچنین برای رشد قارچها که میسلیوم – بافت مولد قارچ – در کمپوست با لایه‌ای از پیت ماس روی سطح آن رشد و نمو پیدا میکنند. همچنین به عنوان ترکیب خاک برای گلدانها به خصوص برای گلدانهای آپارتمانی و کاشت نشاء گلیخانه ای و … مورد استفاده قرار می گیرد
فواید کاربرد پیتماس :
۱- افزایش ماده آلی خاک: درصد ماده آلی در پیت ماس بالاست و باعث بهبود ساختمان حاک می‌گردد.
۲- نگهداری رطوبت: پیت ماس قادر است تا۲۰ برابر وزن خشک خودش آب نگه دارد، و بتدریج آن را در اختیار گیاه قرار دهد
۳- تهویه خاکهای سنگین: استفاده از پیت ماس، در خاکهای سنگین و رسی به نرم و سست شدن خاک و رشد بهتر ریشه کمک میکند
۴- بهم پیوستن خاکهای سبک و شنی
۵- نگهداری کود و جلوگیری از آبشویی آن
۶- حفاظت از خاک در برابر فرسایش .
دیگر فواید و کاربردهای پیت ماس
موارد استفاده پیت ماس :
درختان: جهت کاشت درختان یک قسمت پیت ماس، با دو قسمت خاک را مخلوط کرده و پس از حفر چاله (دو برابر طول ریشه) و سست کردن خاک در ته چاله ، درخت را در آن قرار داده و حفره را با مخلوط پیت ماس و خاک پر کرده و آبیاری می نمائید . جهت جابجایی درختان نیز یک قسمت پیت و دو قسمت خاک را در اطراف ریشه قرار دهید .
سبزیجات، صیفی جات و گلها: کافیست دو اینچ پیت ماس را روی بستر بریزید و آنرا با شش اینچ عمق خاک مخلوط کنید وسپس دانه ها را بکارید. برای کاشت پیازچه بطور مساوی شن و خاک و پیت ماس را مخلوط نمائید.
چمن: برای کاشت چمن دو اینچ پیت را با شش اینچ خاک مخلوط کرده و دانه و کود را اضافه نمائید و بعد از آن سطح را با یک چهارم اینچ پیت ماس بپوشانید.
قارچ: در تولید قارچ از پیت ماس جهت پوشش سطح Compost استفاده می شود.
نشاء: در تولید نشاء گلخانه ای پیت و کوکوپیت را به تناسب با هم مخلوط کرده ، در سینی نشاء و … ریخته و بذر را در آن می کارند . در جنوب کشور به منظور تولید نشاء گلخانه ای گوجه فرنگی در فصل تابستان مورد استفاده قرار می گیرد .
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.